Powszechne są skrajnie negatywne przekonania na temat konsekwencji psychospołecznych życia z wirusem HIV. Jednak, po pierwsze, postęp w leczeniu spowodował znaczące wydłużenie życia osób seropozytywnych. Zmieniło to naturę tej choroby ze schorzenia definitywnie śmiertelnego w fazie AIDS na chroniczny problem medyczny, który podlega kontroli przy pomocy leków. Po drugie, naukowcy coraz częściej podejmują się badań nad pozytywnymi aspektami życia osób zakażonych HIV, a także poszukują zasobów psychologicznych, które mogą sprzyjać najlepszemu przystosowaniu się do choroby i satysfakcjonującemu funkcjonowaniu psychospołecznemu. Doniesienia naukowe wiążące zakażenie wirusem HIV z finalnie pozytywnymi zmianami psychospołecznymi u zakażonych obejmują bardzo szeroki i zróżnicowany zakres tematów. Jednocześnie jest to obszar wciąż mało poznany.

Czy zatem faktycznie diagnoza i zmaganie się z potencjalnie śmiertelną chorobą somatyczną może prowadzić do pozytywnych konsekwencji dla chorujących? Ten fenomen nazywany jest potraumatycznym wzrostem (ang. posttraumatic growth, PTG). PTG to doświadczanie pozytywnych zmian w relacjach z innymi ludźmi, percepcji siebie i filozofii życiowej w wyniku podejmowania prób poradzenia sobie z konsekwencjami traumatycznych lub silnie stresujących wydarzeń życiowych. Ludzie po doświadczeniu wydarzeń traumatycznych mogą zacząć szczególnie doceniać życie oraz inaczej spoglądać na świat oraz sprawy duchowe.

Dotychczas naukowcy sprawdzali, jak często PTG występuje wśród osób żyjących z HIV, a także starali się wiązać ten fenomen z wybranymi zmiennymi klinicznymi. Badania wykazały, że PTG związane jest m.in. z niższym poziomem depresji i rzadszym nadużywaniem substancji psychoaktywnych oraz niższą spostrzeganą stygmatyzacją społeczną. Nie zawsze jednak konkluzje z badań były jednoznaczne. Na przykład, niektórzy naukowcy wykazali związek PTG z lepszym funkcjonowaniem immunologicznym osób żyjących z HIV, podczas gdy inni badacze takiej zależności nie zaobserwowali. Podobne niejednoznaczne rezultaty dotyczą relacji PTG i przestrzegania zaleceń lekarskich, czy też ogólniej współwystępowania HIV i PTG. Ponadto niewiele badań poświęcono temu, w jakim stopniu wśród osób zakażonych HIV wzrost potraumatyczny (przy wzięciu pod uwagę zmiennych socjodemograficznych i przebiegu samej infekcji) jest uwarunkowany przez cechy osobowości, strategie radzenia sobie ze stresem oraz wsparcie społeczne. Nieliczne prace odpowiadają też na pytanie, czy wśród osób żyjących z HIV wzrost potraumatyczny przekłada się na satysfakcję z życia oraz dobrostan emocjonalny.

Dlaczego jedne osoby doświadczają głównie „ciemnej strony” zakażenia wirusem HIV, a więc się załamują i cierpią z powodu depresji i PTSD, a dla innych staje się to okazją do osobistego rozwoju ? Na te pytania miały odpowiedzieć badania naszego zespołu naukowego o PTG w serii badań podłużnych.

Zidentyfikowano tutaj cztery czynniki. Pierwszym z nich, mającym szczególne znaczenie w kształtowaniu się PTG wśród osób zakażonych HIV okazało się być wsparcie społeczne, w tym przede wszystkim wsparcie faktycznie otrzymywane. Drugim czynnikiem był pozytywny afekt. Pacjenci, którzy deklarowali PTG, mieli wyższy dobrostan emocjonalny, a szczególnie ważne było codzienne doświadczanie i pielęgnowanie pozytywnych emocji. Ułatwiało to z kolei spostrzeganie i otrzymywanie wsparcia społecznego, które zwrotnie sprzyjało PTG. Trzecim czynnikiem była prężność psychiczna, czyli cecha osobowości warunkująca umiejętność dostosowywania się do zmieniających się warunków otoczenia, związana ze zdolnością do odzyskiwania utraconych zasobów lub ich regeneracji mimo doświadczonych trudności. Wreszcie, czwartym czynnikiem okazała się płeć. To kobiety zakażone HIV deklarowały wyższy poziom PTG.

Więcej informacji

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego, czym jest wzrost po traumie PTG towarzyszący życiu z wirusem HIV? Przeczytaj nasze prace z tego obszaru i zapoznaj się z powiązanymi materiałami z badań.

Twoja pomoc na rzecz wzmacniania dobrostanu osób żyjących z HIV

Chcesz zbadać własny dobrostan psychologiczny i jesteś osobą, która żyje z HIV? Zgłoś się do nas i przez wypełnienie poufnej ankiety przyczyń się do podnoszenia rzetelnej wiedzy na temat jakości życia osób zakażonych wirusem HIV.

Dołącz do projektu, którego wyniki pomogą wzmacniać dobrostan osób żyjących z HIV, inspirować specjalistów do rozwoju skutecznych metod wsparcia psychologicznego oraz przyczynić się do lepszego planowania programów pomocy. Zacznij od KLIKNIĘCIA TUTAJ.