Na ile poziom dobrostanu człowieka jest stały (np. uwarunkowany wrodzonymi cechami osobowości), a na ile zależy od zmieniających się warunków środowiska? Temat ten może być szczególnie ważny dla osób żyjących z HIV, które mimo ogromnego postępu w leczeniu wciąż doświadczają wielu trudności, zależnych chociażby od społecznej konstrukcji choroby.

Literatura dotycząca czynników związanych ze zmianą dobrostanu osób zakażonych wirusem HIV jest duża, ale niespójna. Choć jeszcze dekadę temu wskazywano na główną rolę przebiegu zakażenia jako najistotniejszego czynnika w tym kontekście, obecnie w badaniach na pierwszy plan wysuwają się czynniki psychospołeczne.

W naszym badaniu chcieliśmy odpowiedzieć na dwa pytania badawcze:

- Czy dobrostan psychologiczny osób zakażonych wirusem HIV oceniany przez rok będzie stały czy zmienny?;

- Jaki związek ze stabilnym komponentem dobrostanu będą miały cechy osobowości z modelu tzw. wielkiej piątki (ang. Big Five; PMO – pięcioczynnikowy model osobowości)?

Aby odpowiedzieć na te pytania, przeprowadziliśmy tzw. badanie podłużne w grupie 141 osób zakażonych wirusem HIV. Innymi słowy, obserwowaliśmy pacjentów przez rok, dając im do wypełnienia kwestionariusze co sześć miesięcy, czyli uzyskując po trzy pomiary od każdego badanego (na początku, w połowie i na zakończenie badania).

Wyniki wskazują, że ogólny dobrostan psychologiczny wśród badanych był relatywnie stabilny przez 12 miesięcy, czyli nie ulegał bardzo dużym zmianom w czasie. Jednakże jego składniki zmieniały się w różnym stopniu. Co ciekawe, to psychologiczny składnik dobrostanu (odczuwane emocje) okazał się najbardziej stabilny, podczas gdy społeczny składnik dobrostanu (relacje z innymi, także w aspekcie seksualnym) okazał się najbardziej podatny na okoliczności. Oznacza to, że odczuwane emocje mogą być zatem bardziej związane z charakterystyką osoby, natomiast relacje z innymi – z sytuacją, w jakiej w danym momencie osoba się znajduje.

Reasumując, co w dobrostanie badanych osób było stabilne, korelowało z neurotycznością i ekstrawersją. Zgodnie z tym, jak obserwuje się w licznych innych badaniach, wyższa neurotyczność i niższa ekstrawersja wiązały się z niższym dobrostanem, a zmienne kliniczne po raz kolejny nie miały tu istotnego znaczenia.

Rezultaty tych badań mogą wskazywać kierunek działań nastawionych na pomoc osobom zakażonym wirusem HIV. Istotne, a zarazem podatne na zmianę, mogą tu być przede wszystkim relacje społeczne. Tym samym oddziaływania powinny wyraźnie uwzględniać nie tylko samopoczucie osób zakażonych wirusem HIV, ale również poziom satysfakcji z relacji z innymi, także w odniesieniu do funkcjonowania seksualnego.

Więcej informacji

Chcesz dowiedzieć się więcej, jak zmienia się w czasie dobrostan psychologiczny osób zakażonych wirusem HIV? Przeczytaj nasze prace z tego obszaru i zapoznaj się z powiązanymi materiałami z badań.

Twoja pomoc na rzecz wzmacniania dobrostanu osób żyjących z HIV

Chcesz zbadać własny dobrostan psychologiczny i jesteś osobą, która żyje z HIV? Zgłoś się do nas i przez wypełnienie poufnej ankiety przyczyń się do podnoszenia rzetelnej wiedzy na temat jakości życia osób zakażonych wirusem HIV.

Dołącz do projektu, którego wyniki pomogą wzmacniać dobrostan osób żyjących z HIV, inspirować specjalistów do rozwoju skutecznych metod wsparcia psychologicznego oraz przyczynić się do lepszego planowania programów pomocy. Zacznij od KLIKNIĘCIA TUTAJ.